Wanneer je wandelt door de Vesting Naarden kom je in aanraking met allerlei bijzondere en unieke bouwwerken. We delen elke maand twee gebouwen uit de vestingstad en vertellen kort de geschiedenis achter het monument. Met deze keer: twee huizen in de Vesting Naarden. Het ene huis vind je midden in de stad, de ander net buiten de vestingwallen…
Huis van de Stad
Voor de geschiedenis van het stadhuis van Naarden gaan we terug naar het ontstaan van de stad zelf… Naarden was eeuwenlang de belangrijkste stad in het Gooi. Al rond 900 wordt de stad in oude geschriften genoemd, en tegen 1300 ontving Naarden haar stadsrechten. Echter, rond 1350, aan het begin van de Hoekse en Kabeljauwse twisten, werd het oude Naarden verwoest. Er werd besloten Naarden enkele kilometers verderop opnieuw op te bouwen. Direct na de heropbouw kreeg het nieuwe Naarden wallen en muren, die de inwoners moesten beschermen tegen vijandelijke troepen. De stad lag immers op een strategische plek langs de handelsroute van Holland naar het oosten, wat haar een belangrijk doelwit maakte.
In de loop van de tijd groeide het stadje en had het behoefte aan een waardig bestuursgebouw. Oorspronkelijk zetelde het bestuur in een pand aan de Turfpoortstraat, maar in 1601 besloot men twee huizen tegenover de Grote Kerk aan te kopen voor 1825 en 1300 gulden. Na afbraak van deze huizen werd op de vrijgekomen grond een nieuw stadhuis gebouwd in Hollandse renaissancestijl. Dit statige gebouw, met zijn dubbele trapgevel en vensters in zandstenen kruiskozijnen, staat nog steeds in het hart van Naarden te pronken. Het is een fraai rijksmonument en een prachtig voorbeeld van de Hollandse architectuur uit die tijd.
Dit stadhuis werd eeuwenlang gebruikt voor het lokale bestuur, tot de fusie van de gemeenten Naarden, Bussum en Muiden in 2016. Een burgerinitiatief zorgde ervoor dat het stadhuis in de jaren erna zijn deuren weer kon openen. Sindsdien worden er regelmatig culturele bijeenkomsten en lokale evenementen georganiseerd, en bezoekers kunnen er de geschiedenis van de stad ontdekken.
In het voorjaar kun je hier elke zondag kun je een rondleiding volgen. Kijk voor meer informatie op onze website.
Brugwachterswoning
Als je vanaf de Gele Loods onder de Utrechtse Poort loopt, wandel je de vesting uit. Net buiten de vestingwallen vind je een bijzondere herinnering aan een vervlogen tijdperk: de enige overgebleven brugwachterswoning. In de 19de eeuw stonden er maar liefst vier van deze woningen in de vestingstad, maar slechts één daarvan is behouden.
Brugwachterswoningen waren dienstwoningen voor wakers die dicht bij hun werk moesten wonen, zoals bij bruggen, sluizen of forten. Naarden had omstreeks 1650 zes toegangen, maar dit werd later teruggebracht tot twee: de Amsterdamse en de Utrechtse Poort. Bij beide poorten stonden brugwachterswoningen, strategisch gelegen bij bruggen die de stad verbonden met de buitenwereld. Bij beide poorten lagen bruggen, zoals de Groene Brug en de Kapitein Meijerbrug.
Deze brugwachterswoning, aangeduid als woning ‘Z’, ligt bij de Kapitein Meijerbrug. De woning werd in 1877 gebouwd door aannemer J.H. Hufen voor een bedrag van 2.094 gulden. Wat opvalt aan deze woning is dat niet alleen de gevel met de voordeur versierd is, zoals meestal bij dit soort huizen. Ook de kopgevels en de lange gevel aan de straat zijn mooi versierd, wat deze woning extra aantrekkelijk maakt. In het ontwerp wordt ook verwezen naar de Utrechtse Poort, net als de andere brugwachterswoningen aan de andere zijde van de stad verwijzen naar de Amsterdamse Poort. De rode en gele bakstenen moeten een eenheid vormen met gele natuursteen.
Dit unieke pand werd in 2017-2018 zorgvuldig gerestaureerd door Monumentenbezit. Dankzij de restauratie blijft een belangrijk stukje erfgoed behouden en vertelt het een verhaal uit de geschiedenis over de relatie tussen de vestingstad en het water.
Wil je meer weten over de rol van het water in Naarden? Bezoek dan onze gratis tentoonstelling!